Khi đã mắc bệnh tiểu đường thì một trong những khó khăn nhất chính là chế độ ăn uống. Bởi bạn cần một chế độ ăn nghiêm ngặt tránh cho tình trạng đường huyết trong máu tăng cao gây nên nhiều biến chứng nguy hiểm. Chắc hẳn cũng đã có rất nhiều nơi chỉ cho người bệnh tiểu đường nên ăn gì và kiêng gì để tốt cho sức khỏe. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ hệ thống lại một cách chi tiết nhất như một bảng ghi nhớ để bạn lưu giữ hàng ngày và có một chế độ ăn lành mạnh.
Chế độ ăn cho người bệnh tiểu đường đơn giản là một kế hoạch ăn uống lành mạnh. Trong đó bao gồm những thức ăn nào có thể ăn mà không tăng đường trong máu và tốt cho việc kiểm soát đường. Sau đây sẽ là những điều mà bạn nên biết về chế độ ăn cho người bệnh tiểu đường.
Tại sao người bệnh tiểu đường cần có chế độ ăn lành mạnh?
Những người bệnh tiểu đường hoặc tiền tiểu đường thì đều cần có một chế độ ăn lành mạnh. Chế độ này nhằm kiểm soát lượng đường trong máu và những biến chứng của căn bệnh này. Hơn nữa một chế độ ăn lành mạnh giúp bạn kiểm soát cân nặng, nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, huyết áp cao hoặc mỡ máu.
Khi bạn ăn thêm chất béo và calo vào trong cơ thể sẽ khiến lượng đường huyết gia tăng không mong muốn. Khi bạn không kiểm soát được thì sẽ gây nên các biến chứng tổn thương thần kinh, thận và tim.
Song bạn hoàn toàn có thể thoát khỏi những biến chứng này nếu giữ được mức đường huyết trong phạm vị an toàn bằng việc giữ chế độ thực phẩm lành mạnh.
Bệnh tiểu đường ăn gì tốt nhất?
Với một chế độ ăn kiêng dành cho bệnh nhân tiểu đường thì nên ăn bao bữa, vào một thời điểm nào trong ngày? Thực hiện được điều này sẽ giúp kiểm soát insulin mà cơ thể bạn sản xuất ra tốt hơn.
Giới thiệu qua về bệnh tiểu đường
Bệnh tiểu đường hay còn gọi là đái tháo đường là một trong những bệnh mắc phải do rối loạn chuyển hóa mạn tính rất phổ biến hiện nay. Khi đó cơ thể bạn có lượng đường trong máu quá cao. Cơ thể sẽ mất đi khả năng sử dụng và sản xuất ra hormon insulin. Chính vì thế mà căn bệnh này có thể gây ra rất nhiều những biến chứng nguy hiểm cho cơ thể.
Bệnh tiểu đường thì chia ra ba loại chính là tiểu đường trong thai kỳ, tiểu đường tuýp 1 và tiểu đường tuýp 2. Căn cứ vào mỗi giai đoạn bệnh mà có chế độ ăn lành mạnh để giúp bạn kiểm soát đường tốt nhất.
Chế độ ăn cho người bệnh tiểu đường sao cho tốt nhất?
Chế độ ăn cho người tiểu đường tốt nhất phải đảm bảo các nguyên tắc sau:
Nhu cầu ăn phải đảm bảo nhu cầu năng lượng phụ thuộc vào người gầy, béo hoặc trung bình.
| Thể trạng | Lao động nhẹ | Lao động vừa | Lao động nặng |
| Gầy | 35kcal/kg | 40kcal/kg | 45kcal/kg |
| Trung bình | 30kcal/kg | 35kcal/kg | 40kcal/kg |
Mập
| 25kcal/kg | 30kcal/kg | 35kcal/kg |
- Còn đối với những bệnh nhân đang điều trị nội trú thì cần cung cấp đủ 25 kcal/kg/ngày, nếu bị giảm cân thì cũng phải giảm xuống còn 20 kcal/kg/ngày. Nếu không tuân thủ theo nguyên tắc trên, và người bệnh ăn thừa hoặc thiết năng lượng đều làm cho lượng đường trong máu rơi vào vùng nguy hiểm.
- Trong chế độ ăn hàng ngày cũng phải cân bằng đầy đủ các chất ding dưỡng, ít chất béo và calo, với các thức ăn chủ yếu là trái cây, rau và ngũ cốc. Thực chất đây là một chế độ ăn kiêng cho người tiểu đường nhưng tốt cho tất cả mọi người.
- Chế độ ăn kiêng của người tiểu đường có thể phân bổ theo tiêu chuẩn như sau:
+ Đạm – protid chiếm 15 – 20% khẩu phần ăn.
+ Chất béo – lupid chiếm 25 – 30%
+ Chất đường bột – glucid – chiếm 55 – 60%
Người bệnh đái tháo đường cần ăn chế độ ăn giàu chất xơ để khống chế việc tăng lượng đường sau bữa ăn, hơn nữa còn hạn chế quá trình hấp thu đường vào máu, giữ cho đường huyết không tăng nhanh sau bữa ăn. Vì vậy, chế độ ăn cho người bệnh sẽ cần 30 – 40g chất xơ/ngày.
Trong thực đơn cũng cần có thực phẩm giàu vitamin như vitanmin B, hạn chế ăn muối, và ăn ít hơn 6g/ngày.
Các bác sĩ cũng chuyến cáo người bệnh tiểu đường nên chia nhỏ bữa ăn thành 5 – 6 bữa/ ngày, ăn đúng giờ, ăn chậm, nhai kỹ, chế biến dạng luộc là chính, hạn chế các đồ chiên xào, nhiều dầu mỡ.
Bệnh tiểu đường nên ăn gì? kiêng gì?
Ăn uống là một trong những vấn đề khiến cho người bệnh tiểu đường khổ sở nhất, bởi phải kiêng khem rất nhiều. Sau đây là một vài gợi ý về những thực phẩm người bệnh tiểu đường nên ăn và không nên ăn.
Thực phẩm mà người bệnh tiểu đường nên ăn
Nếu đã mắc bệnh tiểu đường thì bạn cần biết mình nên ăn những thực phẩm như thế nào cho phù hợp, trong đó bao gồm bạn nên ăn gì, không nên ăn gì. Sau đây là những thực phẩm mà người bệnh tiểu đường nên ăn.
Nhóm tinh bột
Nhóm thực phẩm này gồm có ngũ cốc nguyên hạt, gạo lứt, rau củ khuyến cáo chế biến theo cách hấp luộc. Với các loại khoai sắn có khá nhiều tinh bột, nếu bạn ăn nhiều thì sẽ phải cắt giảm khẩu phần cơm trong bữa ăn hàng ngày.
Nếu bạn ăn cơm thì cũng nên chọn những loại nồi cơm điện tách đường để giảm lượng đường nạp vào cơ thể.
Nhóm thịt cá
Đối với thịt thì người bệnh chỉ nên ăn thịt nạc, thịt gia cầm bỏ da, loại bỏ mỡ.
Còn đối với cá thì người bệnh đái tháo đường nên ăn cá hồi, cá mòi, cá trích, cá cơm hoặc cá thu. Đây là những nguồn cung cấp axit béo Omega – 3 DHA, EPA, tốt cho sức khỏe của tim, chúng đặc biệt tốt cho người bệnh tiểu đường trong việc phòng chống biến chứng của bệnh tim và đột quỵ. Bạn nên tăng cường ăn cá từ 5 – 7 lần mỗi tuần để tăng lượng protein, đẩy nhanh quá trình trao đổi chất của cơ thể.
Nhóm rau củ
Những thực phẩm giàu chất xơ được chế biến từ rau củ sẽ góp phần tạo nên một chế độ ăn lành mạnh cho người đái tháo đường. Bởi vậy, đây sẽ là một trong những nhóm thực phẩm không thể thiếu trong bữa ăn hàng ngày của họ.
Rau
Rau là thực phẩm cực kỳ bổ dưỡng và ít calo, vì vậy chúng sẽ không làm tăng lượng đường trong máu. Bởi vậy, các chuyên gia khuyên người bệnh biểu đường nên ăn rau cải xoăn, rau bina, bông cải xanh, măng tây,…
Những loại rau này làm tăng lượng vitamin C và Magie cung cấp các chất chống oxy hóa. Điều này giúp bảo vệ người tiểu đường không bị thoái hóa điểm vàng, đục thủy tinh thể – những biến chứng thường gặp khi bị bệnh.
Củ quả
Bạn cũng không thể quên các loại củ quả tốt cho sức khỏe của mình. Đặc biệt là những loại sau:
- Củ nghệ – cung cấp curcumin, giảm viêm và lượng đường trong máu, có lợi cho thận và giảm nguy cơ mắc bệnh tim cho người tiểu đường.
- Tỏi cũng có thể kháng viêm, giảm đường huyết, điều hòa huyết áp rất tốt.
- Rau quả họ bí, đặc biệt là bí đao, bí ngô, chúng không chỉ có giá trị dinh dưỡng cao mà còn có thể phục hồi các tế bào trong tuyến tụy, tạo ra lượng insulin còn thiếu cho cơ thể.
- Dưa leo cũng là một thực phẩm giúp bình ổn đường huyết, sản xuất insulin trong tuyến tụy, bạn có thể ăn hoặc uống nước ép dưa leo để mang lại hiệu quả tốt nhất.
- Cà rốt sẽ cung cấp beta carotene, giúp chuyển hóa đuờng trong máu chậm, nên cũng là một thực phẩm tốt cho người bệnh đái tháo đường.
- Củ dền có khả năng điều hóa huyết áp bạn có thể uống nước ép từ củ dền hoặc nấu canh củ dền. Đây là thực phẩm mà người bệnh tiểu đường được các bác sĩ khuyên dùng.
- Đậu bắp và các loại đậu có thể kiểm soát đường huyết và làm giảm nguy cơ mắc các bệnh về tim mạch ở người bệnh.
- Ngoài ra bạn còn nên sử dụng những loại rau củ quả như khoai lang, bắp cải, cài tím, mướp đắng, cà chua, hành tây, rau dền, rau diếp cá. … Với những loại rau củ này bạn nhớ là nên hấp luộc, chứ không nên chiên xào vì sẽ khiến lượng chất béo tăng lên, không tốt cho việc kiểm soát đường trong máu tốt nhất.
Hoa quả
- Hoa quả sẽ giúp giảm đường huyết trong máu và ngăn chặn những biến chứng nguy hiểm của bệnh tiểu đường. Bạn nên ăn những loại quả ngay sau đây:
- Táo – Chứa rất nhiều năng lượng nhưng có lượng đường thấp, giàu vitamin C và chất chống oxy hóa, pectin có tác dụng loại bỏ các chất thải, ngăn ngừa các biến chứng của bệnh đái tháo đường.
- Bưởi – Có rất nhiều vitamin C và A làm tăng cường chất đề kháng cho cơ thể, giảm chất béo, giảm lượng đường huyết, hỗ trợ tích cực cho người bệnh tiểu đường, nhất là loại bưởi tía.
- Dưa hấu – Vitamin C, B và carotene có trong dưa hấu rất tốt cho người bệnh tiểu đường, tuy nhiên, người bệnh nên ăn loại quả này với số lượng ít.
- Ổi có chỉ số đường thấp và nhiều chất xơ, có thể chống oxi hóa rất tốt cho cơ thể. Song khi ăn bạn nên gọt vỏ để tránh tăng lượng đường trong máu.
- Quả bơ rất tốt cho sức khỏe cũng như người bệnh tiểu đường vì chúng có chứa chất béo lành mạnh, chất xơ, làm ngăn ngừa biến chứng của bệnh đái tháo đường như tim mạch.
- Dâu tây có lượng đường thấp, có các chất chống oxy hóa, các chất xơ và vitamin nhằm giúp kiểm soát lượng đường huyết rất tốt.
- Cam là thực phẩm nên bổ sung vào chế độ ăn hàng ngày của người bệnh tiểu đường và người khỏe vì chusngc hưa nhiều chất xơ, vitamin C và nhiều khoáng chất. Ăn cơm có thể kiểm soát lượng đường trong máu và giải phóng Glucose nhanh nhất.
- Lê rất giàu vitamin A, B, C, giàu chất xơ, carbohydrate thấp, lượng đường thấp có khả năng cải thiện Insulin trong cơ thể.
- Sung cũng là một loại quả có thể suy trì lượng đường huyết ổn định, ngoài ra lá sung còn có thể bổ sung thêm lượng insulin cho cơ thể.
- Quả roi cũng là một trong những loại quả tốt cho người bệnh tiểu đường và nên ăn thường xuyên.
- Măng cụt có thể giúp ngăn chặn các bệnh tiểu đường hoặc biến chứng béo phì.
Ngoài ra các loại quả hạch, hạnh nhân, hạt điều, hạt dẻ, óc chó, hồ đào, hạt chia… cũng là những thực phẩm mà bác sĩ khuyến cáo bệnh nhân tiểu đường nên ăn. Tuy nhiên, mỗi khẩu phần ăn nên tuân thủ lượng calo cho từng trường hợp cụ thể.
Người bệnh tiểu đường nên kiêng gì?
Chế độ kiêng khem của bệnh tiểu đường cũng nhiều không kém với danh sách các thực phẩm nên ăn. Vì chỉ khi hạn chế được các loại thực phẩm này mới hỗ trợ tốt nhất quá trình điều trị bệnh. Cụ thể như sau:
- Bạn hạn chế ăn các loại gạo trắng, cơm trắng. Nhưng với các loại cơm đã được tách đường thì bạn có thể ăn như thường.
- Hạn chế ăn các loại bánh mì, bột sắn, hoặc các loại củ nướng…
- Với các thực phẩm có chứa chất béo bão hòa và chứa nhiều cholesterol như: phô mai thường, sữa nguyên chất, kẹo, đặc biệt là sô cô la, bánh quy, pizza, khoai tây chiên, thịt xông khói, xúc xích, thịt bò, dầu cọ, dầu dừa và ca cao…
- Với các loại mỡ, phủ tạng động vật, kem tươi, mứt, siro hay các loại nước có gas đều phải hạn chế tối đa.
- Đặc biệt là với các loại hoa quả sấy khô chứ lượng đường cao thì càng không nên ăn.
Ngoài chế độ ăn uống như thế này thì người bệnh tiểu đường cần tránh nằm nhiều, ngồi một chỗ sau khi ăn. Bạn cần có chế độ tập luyện thể thao, vận động để đảm bảo sức khỏe cũng như hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường hiệu quả.
Lời khuyên đặc biệt
Đối với việc điều trị bệnh tiểu đường và ăn uống đều cần có một chế độ nghiêm ngặt và tùy vào từng trường hợp bệnh khác nhau mà có thực đơn khác nhau.
Đối với tiểu đường tuýp 1
Chúng ta thường nghĩ cùng mắc bệnh tiểu đường thì người nào cũng giống người nào, nhưng thực chất không phải. Mỗi người bệnh tiểu đường sẽ có chế độ ăn riêng, không có chế độ ăn chung có tất cả người bệnh tiểu đường tuýp 1. Tuy nhiên, một chế độ ăn lành mạnh là điều mà nhiều chuyên gia y tế khuyến cáo người bệnh nên dùng.
Người bệnh tiểu đường túyp 1 có thể cân bằng chế độ ăn với các thực phẩm như sau:
- Gạo lứt hạt ngắn hoặc các loại ngũ cốc, tránh hoàn toàn các loại đã xay xát trắng, thỉnh hoảng có thể ăn bánh mỳ hoặc nui làm từ gạo lứt.
- Có thể ăn canh từ các loại rau củ như bí đỏ, cà rốt, hành tây, củ cải nhưng chỉ ăn với một lượng vừa đủ.
- Người bệnh tiểu đường tuýp 1 cũng nên ăn các loại đậu và chế phẩm từ đậu kết hợp với các loại thực phẩm khác.
- Rong và tảo cũng là những loại thực phẩm tốt mà bạn nên sử dụng khi bị tiểu đường tuýp 1, với mỗi tuần ăn từ 2 – 3 lần.
- Cá thì bạn nên ăn các loại cá có thịt trắng.
- Các loại thịt bò, thịt lợn đã lấy mỡ sạch thì cũng có thể ăn được.
- Ngoài ra thì bạn nên uống trà được chắt từ các loại ngũ cốc rang hoặc trà cành, trà cà phê, hạn chế uống sinh tố và các loại nước khoáng.
- Chủ yếu ăn các món hầm, luộc là chính, có sử dụng các món xào thì nên sử dụng các loại dầu ít chất béo bão hòa. Bạn cần hạn chế đối ta các loại thực phẩm đóng hộp.
Nếu tuân thủ được điều này sẽ tốt hơn cho bạn trong quá trình điều trị và kiểm soát lượng đường trong máu.
Đối với tiểu đường tuýt 2
Khác với bệnh tiểu đường tuýp 1 đã trở thành mãn tính thì tiểu đường tuýp 2 mới chỉ là việc rối loạn chuyển hóa không đồng nhất. Tức là insulin đang không thực hiện đúng chức năng của mình, đó là những khiếm khuyến về insulin. Vì vậy, chế độ ăn uống dành cho bệnh nhân mắc tiểu đường tuýp 2 vẫn có thể ăn những thứ mình thích nhưng ở một chế độ lành mạnh thì vẫn được.
Sau đây là một vài chỉ dẫn và lời khuyên dành cho bạn.
- Lượng tinh bột bạn nên ăn với khối lượng từ 45 – 65% chất bột đường trong tổng lượng calo. Và theo khuyến cáo thì bạn nên ăn 50% rau củ không tinh bột và 50% các loại thực phẩm tốt cho sức khỏe khác.
- Bạn nên ăn cá hồi, cá trích, gà ta không da, các loại đậu, sữa chua tách đường, hạt óc chó, hạnh nhân, trứng. Không nên ăn các món thịt ăn nhẹ như xúc xích, giăm bông, bò nước hoặc gà tây, xúc xích, lạp xưởng, thịt bò khô, thịt heo xông khói hoặc thức uống ngọt…
- Bạn có thể ăn tinh bột với các loại thực phẩm từ gạo lứt, gạo hoang, hạt diêm mạch, yến mạch mà không nên ăn bánh mỳ, bánh ngọt, ngũ cốc có đường, gạo trắng, hay các loại mỳ, nui.
- Bạn cũng có thể ăn các chế phẩm từ sữa như sữa tách béo, sữa chua không đường, phô mai ít muối, phô mai tách béo, không nên ăn các loại kẹo sữa, phô mai nguyên béo, sữa chua có đường…
- Không phải loại rau củ nào cũng tốt cho người bệnh tiểu đường. Bạn không nên ăn ngô, khoai tây, khoang lang, khoai mỡ, củ cải đường hay đậu Hà Lan. Nhưng bạn có thể ăn măng tây, củ đậu, dưa chuột, hoa atiso, cải bó xôi, bông cải xanh hoặc trắng…
- Về trái cây thì bạn có thể ăn táo, mơ, đào, lê, cam, chuối, nho, các loại dưa, dây tây … không nên ăn trái cây sấy, trái cây đóng gói hoặc tẩm đường.
- Bạn cũng nên ăn quả bơ, bơ hạt, ô liu, hạnh nhân, bồ đào, óc chó, đậu nành, hạt chia, không nên ăn các loại thịt bê, cừu, heo, sản phẩm từ sữa nguyên chất, bánh donut, bánh kem hay bánh quy.
Một chế độ ăn lành mạnh kèm theo hướng dẫn của bác sĩ sẽ tốt cho bạn khi bị mắc bệnh tiểu đường tuýp 2, thay vì phỏng đoán mình sẽ ăn bao nhiêu là vừa.
0 Nhận xét